HILGA MILLER Onverwachte momenten in een verdwenen Spanje

Met een in eigen beheer uitgegeven fotoboek brengt de nu 93-jarige Hilga Miller de kijker/lezer terug naar het nog niet toeristische Spanje tussen 1956 en 1968. Hoewel zij niet beroepsmatig fotografeerde kan zij zeker tippen aan vergelijkbare sociale fotografie van Henri Cartier-Bresson. 

Onder dictator Franco raakte de republiek Spanje sterk in zichzelf gekeerd. Van toerisme was nog amper sprake. Door ieder jaar te overwinteren in de nog arme kustplaats Altea wilde de Nederlandse Hilga Miller ontkomen aan haar astma in het koude Nederland. 

Ze raakte snel opgenomen in de dorpsgemeenschap en mocht de bewoners fotograferen. De contrastrijke zwartwit scènes beantwoorden aan het beeld wat je van het toenmalige Spanje hebt. Gerimpelde mannen tokkelend op gitaren. Vrouwen van net boven de 40, jonge weduwes in zwarte kleren. Verloren ze hun man als soldaat in de Burgeroorlog (1936-39)? Maar daarover sprak je niet. In Spanje leefde je een hard, rauw bestaan. 

Zelfs de dorpskinderen zien eruit alsof ze al van middelbare leeftijd zijn. 

Door te fotograferen wat haar opviel schiep Miller onbewust een tijdsdocument, die je tijdloos kunt noemen. De religieuze of wrede volksfeesten waaraan het hele dorp meedeed, hadden ook in voorgaande eeuwen zo plaats gevonden kunnen hebben. Die ene auto verraadt dat we daadwerkelijk in de 20e eeuw moeten zijn. De foto’s van wit gesausde vissershuisjes met strategisch ervoor staande zwart geklede bewoners doen denken aan werk dat de fotograaf Henri Cartier-Bresson maakte. 

Over Millers eigen achtergrond lees je weinig in het interview met Hester Carvalho. Had ze bijvoorbeeld een beeldende of journalistieke opleiding? Hanteerde ze de fotocamera, na de Tsjechische Flexaret, een Japanse Nikon spiegelreflex nu een iPhone, puur als tijdverdrijf? En waarom werden de toen exotische foto’s eigenlijk nooit als serie in een opinietijdschrift of damesblad geplaatst? 

In Spanje was Miller was nooit eerder geweest. Ze besefte dat het een andere wereld was. Misschien omdat ze zich op zeker moment in Altea teveel thuis voelde trok Miller later naar het meer meedogenloze Extremadura en ook naar Portugal om te fotograferen. Deze beelden doen qua sfeer denken aan de verpletterende roman ‘De Vlucht’ van Jesús Carrasco (2013) dat zich in Extremadura afspeelt en zich (aanvankelijk) ook buiten de tijd lijkt af te bewegen.

https://www.facebook.com/alleroogen/ en linkedin.com/pub/chris-reinewald/8/848/a58

Chris Reinewald